«Астана» «Қайрат» пен «Ақтөбенің» сәтсіздігін сәтті пайдаланды

• Әлімжан Асқар

12 тур

«Атырау» — «Ұлытау» — 0:1 (Молдақараев, 21)

«Атырау» үшінші бапкермен де тығырықтан шыға алар емес. Мамыр айының соңында тізгін ұстаған Денис Мамоновтың жетекшілігімен «мұнайшылар» екі ойында да жеңілді. Жалпы, «Атырау» 2 турдан бері жеңіс дегенді ұмытты. Мамаоновтың басшылғымен өткізген екі ойында да қарсыластар қақпасына гол соға алған жоқ («Тобыл» — 0:5, «Ұлытау» — 0:1).

Осы ойын қарсаңында «мұнайшылар» сапынан екі грузин легионері – Гиа Чадунели мен Гиорги Гадрани кеткені мәлім болды. Маусым басталғалы 6 легионермен қош айтысты. Бұл селекцияның тым нашарлығы ма, әлде бапкерлердің әлсіздігі ме? Жаңа менеджмент неге команданы тығырықтан алып шыға алмай жатыр?

Осы ойын қарсаңында және бір жаңалық болды, бірақ ол әлі нақтыланған жоқ. Соңғы 2,5 маусымда «Атырау» тізгінін ұстаған, жақында аса жұмбақ жағдайда «Тұраннан» кеткен беларусь Виталий Жуковский «мұнайшыларға» қайта оралады деген сөз гу ете қалды. Қазір ұйыққа әбден батқан «Атырауды» құтқаруға Жуковский тәуекел ете ме?

«Ұлытауға» қарсы матчта жалғыз легионер – болгар Цветелин Чунчуков қана өнер көрсетті. Командадан одан басқа жалғыз легионер – грузиялық Заза Цкитишвили кететіні туралы еш сөз айтылған жоқ. Бір айналымнан соң «Атырау» да таза қазақстандықтардан жасақталған команда болып қала ма?

«Ұлытау» қатарынан 3 кездесуде жеңіске жетіп, ортаңқол ұжымдар қатарына енді. Ендігі бір жеңіс бұл команданы «Қызылжар» сияқты бел ортадағы командаға жеткзіуі мүмкін, ал бір сәтсіздік қайтадан турнир кестесінің етегіне лақтырып тастауы мүмкін.

Маусым басында екі ойында алаңнан қуылған ардагер шабуылшы Жасұлан Молдақараев осымен екінші кездесуде жезқазғандықтарға жеңіс әкеліп отыр. Ол 2 тур бұрын сырт алаңда «Ордабасы» қақпасына шешуші гол енгізген еді, бұл жолы «Атырауды» тізе бүктірді. Ардагер бабына енді ме, әлде «Ұлытау» маусым басында қатты сенім артқан ресейлік шабуылшы Николай Солодовников тым әлсіз бе?

«Ұлытау» бұған дейін екі рет ойыншысы алаңнан қуылған жеңілген еді («Оқжетпес» — 0:1, «Қызылжар» — 1:2). Бұл жолы 43 минутта Бекжан Ырзатаев қызыл қағаз алса да, жеңіс есебін кездесу соңына дейін сақтап қалды. Осыған қарап-ақ «Атыраудың» қазіргі өте осал команда екенін сезіне беруге болатын сияқты. 

«Ұлытау» биылғы маусымда футболшыларының алаңнын қуылу көрсеткіші бойынша «Атырауға» жақындап («Атырауда» 4 қызыл қағаз), «Қайратпен» теңесті («Қайратта» 3 қызыл қағаз).

«Жетісу» — «Қайрат» — 2:2 (Ковель, 19, Серікқұл, 41 – Жоржинью, 36, Сорокин, 56)

«Жетісу» қатарынан екі тур 2:2 есебімен ойнады. Бір тур бұрын талдықорғандықтар «Қайсардан» 90+7 минутта гол жіберіп, жеңістен айырылып қалса, бұл жолы «Қайратқа» да екінші таймда есеп теңестіруге мүмкіндік беріп қойды.

Осы екі кездесуде де «Жетісу» қақпасына шешуді доптарды орталық қорғаушылар (Темірлан Мырзағалиев, Егор Сорокин) соқты. Самат Сымақовтың командасы қарсыластың қорғаушылары стандарттарға қатысқан кезде көбірек көз жазып қалатын әдет тауып алды. Дегенмен соңғы екі матчта «Жетісу» соққан 4 доптың үшеуі – қорғаушыларға тән. 

«Жетісу» соңғы 4 кездесуде жеңілген жоқ, бірақ 1 ғана жеңіске жетті. Басқа 3 кездесуді тең нәтижемен аяқтады. Қазір бұл команданың еншісінде 7 тең ойын бар. Өткен маусымда талдықорғандықтар 24 кездесудің 3/1-ін тең аяқтап еді, яғни 8 рет тең ойын тіркеп еді. Биыл бұл көрсеткіш жаңаратын сияқты.

«Жетісу» сапында жарақаттан кейін Алан Чочиев пен Сослан Такулов оралды. Бірнеше тур бұрын Сымақов осындай тәжірибелі футболшылардың ойнай алмайтынына қынжылып еді. «Қайратты» шалындыру арқылы «Жетісу» жаңа сәттілік жолына түсті деп қабылдай аламыз ба?

«Қайрат» бас бапкері Рафаэль Оразбахтин айыпталған 4 кездесудің алғашқысында жеңіске жете алмады. Жалпы, алматылықтардың адымы ілбіп қалғаны да рас: соңғы 4 кездесудің екеуінде жеңілді, 1 рет жеңді, 1 рет тең ойнады. Өткен жылы мұндай нәтиежелерден кейін бапкерлердің «бас» тез ұшатын еді. Боранбаев шыдай ма? Оразбахтинге сенім қаншалық ұзақ?

«Қайратты» соңғы кездесулерде орталық қорғаушылар құтқарып жүр. Александр Мартынович 11 турда «Ақтөбеге» қарсы матчта есеп теңестіріп, алматылықтардың жеңісті жұлып әкетуіне алғышарт жасап еді. Бұл жолы Егор Сорокин есеп теңестірді. Бірақ қорғаныста осы екі ардагер ойыншы мүлтіксіз ойнап жүр дей алмаймыз. 

«Қайрат» сапына бразилиялық Эдмилсон есімді еңселі футболшы келіп қосылды. Бұлдырықтай Жоржинью мен талантты Сәтбаевқа шынында да қиын болып жүрген еді. Енді Оразбахтин қандай таңдау жасауы мүмкін? Сәтбаев қосалқы құрамға сырғуы мүмкін бе?

Артур Шушеначев Қиыр Шығыстағы жағдайларға байланысты «Хапоэль» командасымен келісімшартын үзіп, қазір «Тараз» сапында бабын сақтау үшін жаттығып жүргені мәлім болды. Артур да денелі шабуылшы. Мүмкін оны «Қайрат» оны сапына қайта шақырып қалар. Әлде бұл жағдай мүмкін емес пе?

«Қызылжар» — «Ақтөбе» — 1:1 (Васильев, 86 – Өміртаев, 69)

«Қызылжар» бұл матчта мінез танытты: бір ойыншысы алаңнан қуылса да, ойын соңында есеп теңестіріп кетті. 42 минутта орталық қорғаушы Илия Мартиновичке төреші Сергей Ноженко қызыл қағаз көрсеткен еді. 

Жалпы, «Қызылжарды» өте мінезді команда деуге болады: петропавлдықтар соңғы минуттарда гол соғып, осымен 7 ұпайға қол жеткізіп отыр. «Қызылжар» 6 турда – «Қайсардың» (Д.Зорич – тікелей айып соққысынан), 8 турда «Ұлытаудың» қақпасына (Себаи 90+3 минутта) жеңіс голдарын соңғы минуттарда соққан еді. 

«Қызылжар» ойыншылары екі тур қатарынан алаңнан қуылды. 11 турда «Оқжетпеске» қарсы кездесуде – Глеб Валгушев, осы жолы Илия Мартинович қызыл қағаз алды. Жалпы, премьер-лиганың соңғы екі турында қызыл қағаз өте көп (9 қызыл қағаз).

Қанша мінезді команда десек те, «Қызылжар» да жеңіс дәмін татпағалы 4 тур болды (3 тең ойын, 1 жеңіліс). Милич Чурчичтің жолы болмай жүр деуге бола ма?

«Ақтөбе» тығырыққа тірелді. Ақтөбеліктер соңғы 3 турда 2 рет жеңіліп, 1 рет тең ойнады. Вячеслав Левчуктің қарқыны неге баяулап қалды?

Бұл ойынға жарақат және айыпталу салдарынан «Ақтөбенің» 6 ойыншысы (Қасым, Таңжарықов, Думбуйя, Сейдахмет, Рабиу, Ұмаев) қатыса алмайтыны ерте бастан белгілі болды. Фредди Гондола жақында командадан кетті. «Ақтөбенің» соңғы турлардағы сәтсіздіктері осыған байланысты деуге бола ма?

Петропавлға «Ақтөбе» 18 ойыншы ғана апарды. 3 ойыншы ғана алмастырды. Бұған дейін премьер-лига ойындарында мүлде төбе көрсетпеген Мирас Ұманиязов пен Ислам Әбілқасовты және қақпашы Игорь Трофимецті есепке алмасақ, қосалқы құрамда небәрі 4 ойыншы ауыстыратын мүмкіндік қалды. Левчук үш ойыншы ғана жаңартты. 

Оралхан Өміртаев Қазақстан премьер-лигасында бір маусымда соққан голдар рекордын қайталады. Ол 2018 жылы «Шахтер» қатарында 4 рет мергендік танытты. Биыл маусым ортасында «Ақтөбе» қатарында 4 гол соқты. Өткен жылы Өміртаев Беларусь жоғары лигасында бір маусымда 10 голмен көзге түсті. Қазақстанда осы көрсеткішін жаңарта ала ма?

«Ақтөбе» келесі турда өз алаңында «Астананы» қабылдайды. Команданың нағыз мінезі, чемпиондық амбициясы осы кездесуде толық таразыға түседі.

«Тұран» — «Жеңіс» — 0:2 (Сәулет, 74, Адилио, 84)

«Тұранда» толық апокалипсис: осы тур қарсаңында командадан бас бапкер Виталий Жуковский және барлық легионер кетті. Бұған түркістандықтардың соңғы 3 турдағы жеңілісі де, ең бастысы, команда басшылығының бұдан 3 ай бұрын қабылданған заңның салқынын енді сезінгені де әсер еткені сөзсіз. «Қайсар», «Оқжетпес» сияқты командалар көрпесіне қарай көсіліп, қазақстандық ойыншылардан құрам жасақтауға кіріскенде, «Тұран» аузынан ақ май ағып отырғандай еркінсіген еді.

Енді Егор Хаткевич, Одилбек Әбдумәжидов, Руслан Юженков, Йован Пайович, Василий Совпель, Хуршидбек Мұхтаров, Шахбоз Омаров, Бехрруз Асқаров, Горан Милойко, Горан Милойко, Лука Згурский, Константин Дорофеев сияқты 12 легионер несібесін басқа жақтан іздейді. Олардың ФИФА-ға жүгінбесіне де сенім жоқ.

Команда неге ертең қиналуы мүмкін екенін біле тұрып, құрамға бір команданың негізгі құрамынан да көп легионер жинады? Жеңіле беретін командаға осынша келімсек неге керек?

Нәтижесінде «Тұран» тізгінін уақытша Ренат Абулин ұстап, негізгі құрамға кіл отандық футболшыларды шығарды. Қайрат Әбдімүтәліпов, Мирас Дүйсенқали, Нұрсұлтан Пердебай, Ерасыл Сәрсенбай, Дінмұхамед Серікұлы, Мирас Мұхамбетжанұлы сияқты жас футболшылар премьер-лигадағы алғашқы ойындарын өткізді. Енді «Тұран» турнир вестесінің соңында «Атыраумен» көрші болып жатса, жанкүйерлер таңдана қоймас.

«Жеңіс» қарсыласының осы алмағайып шағын сәтті пайдаланып, биылғы алғашқы жеңісіне қол жеткізді. Өткен жылы 12 турдан кейін «Жеңіс» еншісінде 2 жеңіс, 2 тең ойын, 8 жеңіліс болған еді. Биыл 1 жеңіс, 7 тең ойын және 4 жеңіліс. Демек, астаналықтар былтырғыдан жақсырақ өнер көрсетіп жатыр. 

«Жеңіс» сапынан осы ойын қарсаңында португалиялық Гонсалу Тейшейра кетті. Ол небәрі 3 ойынға қатысты. Сөйтіп, маусым басталғалы астаналықтар 3 легионерді шығарып салды (Ердон Даци, Якоб Новак және Гонсалу Тейшейра). «Жеңіс» сапында да таза қазақстандық бағытқа ақырындап түсу жоспары іске асырылып жатқан сияқты. Бірақ маусым басталған соң келген Жиан Мартинш, Мика сияқты легионерлерді де ұмыт қалдырмайық. 

«Астана» — «Оқжетпес» — (Камара, 29, Грипши, 33, Томасов, 37-пенальтиден, Ебонг, 57, Басманов, 86  – Йованович, 7, Цуцкич, 26)

«Астана» үшін матч өте сәтсіз басталды. Бірінші тайм ортасында көкшетаулықтар 2 доп соғып алға шыққан соң, «Астана» жарға қамалғандай еді. Дегенмен «Астана» матчтың тағдырын түгелдей өзгерте алды. Алғашқы тайм түгесілмей-ақ елордалықтар 3 доппен қарымта қайтарып алға шықты, екінші таймда тағы 2 рет көзге түсіп, ірі жеңіске жетті. 

Осылайша . Осы турдан кейін 7 дүркін чемпиондар «Қайраттан» — 3, «Ақтөбеден» 4 ұпай ұзап кетті. 

«Астана» соңғы 4 турда жеңіске жетіп қана қойған жоқ, ең нәтижелі футбол да көрсете бастады. «Ұлытау», «Жеңіс», «Елім-ай» және «Оқжетпес» қақпасына елордалықтар 13 гол соқты, демек, қазір әр ойын сайын кемі 3 голдан енгізіп жатыр деуге болады.

Марин Томасов премьер-лигадағы 90-голын соқты. Бұл көрсеткіш бойынша ол Азат Нұрғалиевпен теңесті. Жалпы, премьер-лига мергендері ішінде нәтижелілік жөнінен Томасов 11-орынға көтерілді.

Биыл Марин 7 голмен көзге түсті. Хорват легионері қазіргі премьер-лига 

«Оқжетпес» фавориттерге қарсы ойындарды өте сәтті бастап, артынан өзі қорқып қалатын сияқты. 9 турда «Ақтөбе» қақпасына бірінші болып гол соғып, кейін 3 гол өткізіп алған еді. Бұл кездесуде Астанада 2:0 есебімен алда тұрып, өз қақпасына 5 доп жіберді.

«Астана» биылғы маусымда екінші камбәк жасап, бұл көрсеткіш бойынша алға шықты. Екі тур бұрын, 10 турда «Астана» елордадағы қарсыласы «Жеңістен» 1:2 есебімен жеңіліп тұрып, ойынды 4:2 есебімен аяқтаған еді. 

«Оқжетпес» сапында «Астана» түлегі Даниил Подымский дебют жасады, бірақ бұрынғы командасынан 5 доп жіберді.  Бұл Даниилдің жалпы премьер-лигадағы алғашқы матчы. 

«Астана» — «Оқжетпес» матчы биыл ҚПЛ-дағы ең нәтижелі ойын болып тұр (7 гол соғылды). Бұған дейінгі нәтижелі матч та «Астана» еншісінде еді (10 тур. «Астана» — «Жеңіс» — 4:2).

«Ордабасы» — «Елім-ай» — 1:1 (Халматов, 85 – Ролон, 39)

Бұл кездесу қарсаңында да «Елім-айға» қатысты ақпарат әрқилы болды. Семейлік команданың қаржылық қиындыққа тап болғаны, осы мәселе бойынша Абай облысының орталығына ҚФФ президенті мен бас хатшысы арнайы барғаны туралы хабар көп ұзамай-ақ теріске  шығарылды. Қалай дегенде де «Елім-ай» еркін өмір кешіп отырған жоқ.

Жақында семейліктер құрамынан Фейсал Мулич пен Эдуард Флореску кеткені мәлім болды. Алдағы уақытта барлық легионерлер де «Тұрандағы» шетелдік футболшылармен тағдырлас болып қалуы ықтимал деген сөз бар.

Алғашқы төрт турдағы сәтсіздіктен соң тур қатарынан жеңген «Ордабасы» қайтадан қарқынын бәсеңдетіп алды. Шымкенттіктер жеңіске жетпегелі үш тур болды, оның екеуінде «Ордабасы» тең түсті (11 турда «Жеңіспен» 2:2 болды).

«Ордабасы» екі тур қатарынан қарсыласынан бірінші болып гол жіберіп алып, есепті теңестірді. Дегенмен Андрей Мартин шәкірттері көшбасшыларды қатты ұзатып алды, енді қуып жету қиын болатын шығар.

«Елім-ай» 3 және 10 турларда қарсыластарынан («Тобыл» мен «Қызылжардан») бірінші гол жіберіп, сосын тең ойынға қол жеткізген еді. «Ордабасыға» қарсы енді өзі жеңісті ұстап тұра алған жоқ. 

Өткен жылы бірінші айналымдағы матч та екі команда арасында дәл осындай есеппен (1:1) аяқталған еді. Семейде өткен кездесуде «Елім-ай» бірінші есеп ашып (3 минутта Тамб), «Ордабасы» есеп теңестірген-ді (13 минутта Дарбо). Биыл да осыған ұқсас жағдай тіркеліп отыр. 

Мұратжан Халматов «Ордабасы» сапында 3 жылдан кейін қайта мергендік танытты. Ол 2022 жылдың 4 шілдесінде «Каспий» қақпасына дубль жасап, премьер-лигада бірден қос доппен көзге түскен еді. Бұл жолы Қазақстан құрамасына кандидат ойыншы «Ордабасыны» сәтсіздіктен сақтап қалды. 

«Қайсар» — «Тобыл» — 1:1 (Жалмұқан, 38 – Вукчевич, 18)

«Қайсар» маусымның тасадағы көшбасшысынан ұпай жырып қалды. Қостанайлықтар бұған дейін ең аз ұпай жоғалтқан ұжым еді. Енді көшбасшылармен тең ойын өткізсе де, «Астанадан» аса алмайтын жағдайға келді. 

«Қайсар» сапында жарақаты бар Қуаныш Қалмұратов пен өкпесі ауырған Айбар Жақсылықов бірден орала қоймайтыны белгілі еді. Дегенмен екі мықты ойыншы екінші таймда алаңға шығып, қатарға қосылғандарын көрсетті. 

Бұл футболшылар жоқ кезде де «қасқырлар» нашар ойнаған жоқ. Қонақтардың бірінші гол соққанына қарамастан, «Қайсар» аз мүмкіндігінің өзін сәтті пайдаланды. Дидар Жалмұқан қарымта гол соқты. Дидардың премьер-лигада үш жыл гол соқпағанын ескерсек, биылғы маусымды өте нәтижелі өткізіп жатқанын байқауымызға болады. Ол осымен үшінші рет мергендік танытты және екі тур қатарынан қарсыластар қақпашысын қапы қалдырды.

«Тобыл» Ғ.Мұратбаев атындағы стадионда ҚПЛ аясында өткізген соңғы 2 кездесуінде де жеңілген еді (2023 және 2024 жылдар). Сондықтан Жұмасқалиев шәкірттері үшін де жалғыз ұпай аз олжа болмаса керек.

«Қайсармен» тең ойнап, «Тобыл» осы турдағы фавориттер сәтсіздігін жалғастырды. «Ақтөбе» де, «Қайрат» та, «Ордабасы» да, «Тобыл» да тең нәтиже тіркеп, «Астананың» ұзап кетуіне мүмкіндік беріп алған сияқты. 

12 турда 20 доп соғылды. Өткен турдан сәл аздау (11 турда 26 гол көрген едік). Бұл жолы қазақстандықтар 7 гол соқса, легионерлер 13 доппен көзге түсті. Өткен турда отандастарымыз 26 голдың 18-ін соққан еді.

Леонов Ақтөбеден кетеді

• Әлімжан Асқар

«Ақтөбеде» бапкер ауысады

Candidate Kairov мәліметінше, «ақ-қызылдар» Игорь Леоновпен қош айтыспақ. Оның орнына жаңа бапкер қарастырып жатқан көрінеді.

«Ақтөбе» биылғы маусымды сәтсіз бастаған болатын. Қазақстан Суперкубогынде «Қайратқа» (2-0) есе жіберіп, Қазақстан кубогының 1/8 финалынан ұшып кетті.

Ал ҚПЛ кестесінде әзірге 10 ұпаймен төртінші орында келеді.

Қазақстан Кубонының 1/8 финалы өтті

• Әлімжан Асқар

Қазақстан кубогы

1/8 финал

12-13 сәуір

Бұл кезеңге премьер-лига клубтары түгелдей және іріктеу кезеңдерінің жеңімпаздары «Каспий» мен «Хан-Тәңірі» де қосылды. Кезең жалғыз матчтан тұрады, яғни жеңген ұжымдар бірден ширек финалға жолдама алады.

«Ұлытау» — «Елім-ай» — 0:3 (Плакка, 39, 50, Жұмаханов, 45+1)

Бір апта бұрын ғана екі ұжым ҚПЛ-дың 4-туры аясында кездесіп, онда да семейліктер 3:0 есебімен басым түскен еді. Ең қызығы, сол мачта да Плакка мен Жұмаханов гол соқты. «Елім-ай» бұл жолы қонақта ойнағанына қарамастан, қарсыласынан анағұрлым шебер команда екенін дәлелдей алды.

Екі команданың бас бапкері де ойынға қатты мән беретінін байқатты. Бір апта бұрынғы ойынмен салыстырғанда негізгі құрамда ішінара ғана өзгерістер болды. Екінші таймда да сақа футболшылар командаластарын алмастырды.

Бұл матчта «Елім-ай» сапында Асан Байғалиев дебют жасады. Ол 81 минутта орталық жартылай қорғауды Давид Майкомды алмастырды.

«Ұлытау» қанша тырысқанмен, әзірше премьер-лигада тұрақтап қалу мақсатын орындауда да қиналатын сияқты.

«Елім-айдың» жартылай қорғаушысы Серікжан Мұжықов Қазақстан кубогы аясындағы 39-матчына қатысты. Бұл көрсеткіш бойынша ол қазір ойнап жүрген алаңдағы футболшылардың ішінде «тобылдық» Асқат Тағыбергенмен тең. Оларды осы жолғы кубок ойындарында 37-ойындарын өткізген Тимур Досмағамбетов («Оқжетпес») пен Абзал Бейсебеков («Астана») қуып жетуі мүмкін.

«Ұлытау» өз тарихында бір рет қана Қазақстан кубогының ширек финалында ойнады. 1996 жылы жезқазғандықтарды осы кезеңде қазіргі қарсыласы «Елім-ай» екі ойын қорытындысында 1:2 және 3:1 есептерімен тоқтатты.

«Қызылжар» — «Қайсар» — 1:0 (Нойок, 90+2)

Екі команда үшін де маусым ауыр өтетіні қазірден белгілі болып тұр. Солтүстікқазақстандықтардың мәселесі қат-қабат: төрт тур тізгін ұстаған беларусь маманы Александр Бразевич команданы өрге жетелей алмай орнын босатты, осы матчқа Юрий Чухлеба дайындады. Қаржы мәселесі де шатқаяқтап тұр.

«Қайсар» соңғы турда «Ақтөбеден» үмітсіз жеңілді. Қызылордалықтар таза қазақстандық футболшыларға сенім артқанмен, биыл жуан ортада жүруге де қиын болатыны байқалады. Өткен жылы да қызылордалықтар 1/8 финалдан аса алмай, «Тобылдан» ірі есеппен (0:3) есебімен жеңілді.

«Қызылжар» мен «Қайсар» ойыны да аса көрнекті бола қойған жоқ. 4-турда «Тұранға» қарсы матчта көп қателессе де, Чухлеба қақпа кілтін тағы Мирослав Лобанцевке тапсырды. Ал «Қайсар» 44 жастағы Александр Мокинге бірінші минуттан сенім артты. Дәл осы Мокин Қазақстан кубогы ойындарында 48-матчқа қатысып, рекорд жаңартқаны болмаса, жеңіліске тікелей кінәлі деуге болады. Кездесу енді болмаса қосымша таймға жалғасқалы тұрған сәтте Мокин Олександр Нойоктың алыстан тепкен айып добын дәл алдынан жіберіп алды.

«Қызылжар» өткен жылы да ширек финалға шығып, «Елім-айға» жол берген еді. Биыл да дәл сол сценарий қайталануы мүмкін. Екі команда да бұл жолы ширек финалда жол түйістірмек.

Бүгін «Қызылжарға» бас бапкер болып серб маманы Милич Чурчич бекігені белгілі болды. Николай Панин ескі танысына тағы сенім артты.

«Қайрат» — «Каспий» — 3:0 (Зариа, 9, 45-екеуі де пенальтиден, Сәтбаев, 53)

1-2 лига командалары арасындағы іріктеуден өтіп, осы кезеңге еңбек сіңіріп жетсе де, І лига өкілдері «Каспий» мен «Хан-Тәңірі» сапарын осы тұстан тұжыруға тура келді.

«Каспий» бірден «Қайраттың» азу тісіне ілінді. Екі рет айып алаңының ішінде қорғаушылар қолмен ойнап, пенальти белгіленді. Екеуін де Георгий Зариа мүлтіксіз теуіп, текетірес тағдырын толық шешіп қойды.

Екінші пенальти кезіндегі «қайраттықтардың» өзара дауы назар аударарлықтай. Әуелі нүктеге Офри Арад жақындаған еді, бірақ доп ақыры Зариаға бұйырды. Бұған Арад қатты ренжіді. Команда ішінде түсініспеушілік бар ма?

Екінші таймның басында алаңға шыққан Дастан Сәтбаев тағы көзге түсті. Ол премьер-лигадағы алғашқы матчында «Астанаға» қарсы қалай көзге түссе, Қазақстан кубогында да бірінші ойынында бос кеткен жоқ. Оның алыстан тепкен добы қақпа торынан табылып, матч жеңімпазы жайлы мәселені толықтай шешті деуге болады.

Сәтбаев жаңа маусымда өткізген түрлі турнирлердегі 7 матчта (оның ішінде құрамадағы 2 ойыны да бар) 4 гол соғып отыр.

Бұл ойында «Қайраттың» бас бапкері алаңға көп шықпай жүрген Темірлан Анарбеков, Александр Мрынский, Александр Широбоков, Исмайыл Бекболат, Олжас Байбек сияқты жас жігіттерге сенім артты. Лев Кургин екінші таймда алаңға шықты.

Ал «Каспий» құрамына қарап, биылғы І лиганың бірден-бір фавориті деуге болатындай. Күні кеше премьер-лигада доп тепкен Берік Айтбаев, Еркебұлан Нұрғалиев, Нұрғайни Бөрібаев, Бауыржан Байтана, Жақып Қожамберді, Марат Шахметов сияқты тәжірибелі жігіттер маңғыстаулықтарды кубокта болмаса да, І лигада алға сүйрей алатын сияқты.

«Тұран» — «Атырау» — 2:0 (Стасевич, 6, Милойко, 31)

«Тұран» ойын сайын түлеп, «Атырау» ойын сайын кері кетіп бара жатыр. ҚПЛ-дың соңғы турында «Тұран» сырт алаңда «Қызылжардан» жеңісті жұлып әкетсе, «мұнайшылар» өз алаңындағы екі кездесуде де төрт голдан жіберіп, ойсырай жеңілген еді («Ақтөбе» — 0:4, «Қайрат» — 1:4).

«Тұран» бұл кездесуде ойын тағдырын бірінші таймда шешіп тастады. Кезінде «Атырауда» ойнаған Игорь Стасевич 6 минутта есеп ашты. Игорь соңғы 3 кездесуде 3 гол соқты. Ардагер ойыншы Қазақстанда өткізген екі маусымда мұндай нәтижелілік көрсеткен емес.

Өткен жылы Қазақстан кубогының финалына жеткен «Атырау» биыл сапарын ерте аяқтады.

Дегенмен «Тұранның» бас бапкері Виталий Жуковский негізгі құрамға лайық 14 футболшымен толық маусым өткізе алмасы анық. «Атырауға» қарсы ойында да ол негізгі құрамға аз ғана өзгеріс жасады. Ерасыл Сәрсенбай, Қуаныш Дүйсенбекұлы сияқты жас футболшыларды соңғы минуттарда ғана шығарды. Сағи Мәлікайдар, Тұрар Асанбек, Ерасыл Сәрсенбай сияқты талантты футболшылар хаттама тіркелуді ғана көңілге медет тұтып қалмаса деңіз.

Маусым басталғалы капитандық міндетін сәтті өткеріп жүргенмен, шабуылшы Абылайхан Жұмабек «Тұран» сапында әлі мергендік танытқан жоқ. Қазақстандықтар арасынан түркістандықтардың негізгі құрамында осы Жұмабек пен Әбинұр Нұрымбет қана жүр.

«Атырауда» кадрлық мәселе өте көп. Негізгі қақпашы Арсен Сиукаевтың қатесі өте көп. Оны бұл матчта Нұрасыл Тоқтаров алмастырып, бірсыдырғы жақсы ойнады. Ал Юсуф Саидәлиев, Кәрім Смыков сияқты футболшылар екі жылда енді ғана қосалқы құрамнан алаңға шығуға бір мүмкіндік алды.

«Хан-Тәңірі» — «Ордабасы» — 0:2 (Эвертон, 25, Жимо, 47)

І лига командаларының Қазақстан кубогындағы сапары осымен аяқталды. «Хан-Тәңірі» жаралы «Ордабасыға» жол берді.

Шымкенттіктерге бұл жеңіс жақсы әсер етуі мүмкін. ҚПЛ-да бұл команда 4 ойында жалғыз доп соғып, 2 ұпаймен соңғы орындарда тұр. Сондықтан маусымдағы алғашқы жеңісі Андрей Мартин командасына аса қажет еді.

Матч «Ордабасыға» аса ауыр соққан жоқ. Бірінші таймда Эвертон есеп ашты, екінші тайм басында Жимо есепті еселеді. Жимо гол соққанда тәжірибелі қақпашы Рамиль Нұрмұхаметов те, Әлішер Рақымжанов та қатты қателесті.

Дегенмен шымкенттіктер өздеріне мәселе ойлап таппаса басы ауыратын ұжымға айналған сияқты. Ойынның соңғы минутында Никола Антич болмайтын жерден екінші ескерту алып, алаңнан қуылды. Бұл – «Ордабасының» биылғы маусымдағы екінші қызыл қағазы. ҚПЛ-дың ІІ турында «Қайратқа» қарсы ойында Вячеслав Швырев алаңнан қуылған еді. Оған қоса «Ордабасы» ойыншылары бұған дейінгі 4 ойында 7 ескерту алды. Жаңарған команда дөрекілікке көбірек сүйене ме?

«Ордабасының» өз түлегі Жасұлан Әмір осы ойында өте сенімді ойнады. Қақпаға да бірнеше соққы жасады.

Келесі кезеңде «Ордабасы» «Қайратпен» кездеседі. Нағыз майдан осы болатыны күмәнсіз.

«Оқжетпес» — «Астана» — 1:1 (Мұхамед, 21 – Кәрімов, 64), пенальтиден 7:8

Ойын өрнегі көптің көңілінен шығып жүрген «Оқжетпес» маусымның бірден-бір фавориті «Астананы» айтарлықтай састырды. Ойын соңындағы пенальтиден ғана есе жіберді.

«Астананың» бас бапкері Григорий Бабаян бұл матчта қосалқы құрамдағы Абзал Бейсебеков, Йосип Чондрич, Марат Быстров, Нұрәли Жақсылық, Александр Марочкин, Станислав Басманов сияқты футболшыларға мүмкіндік берді.

«Оқжетпес» бапкері Андрей Феропонтов қақпашыны ғана алмастырды. «Тобылмен» кездесуде нәтижелі қателік жіберген Олексий Шевченконың орнына Қажымұқан Төлепберген оралды. Қажымұқан матчты өте сенімді өткізді.

Қазақстан құрамасының бас бапкері Әли Әлиев қатты сенетін Алияр Мұхамед бұл матчта есеп ашты. Қызығы сол, Алияр бұған дейін премьер-лигада 1 ғана гол соқты (60-тан астам ойын), ал кубоктағы 15  ойында алтыншы голын соғып отыр. Демек, кубок Мұхамедтің сүйікті турнирі деуге болатын шығар.

Рамазан Кәрімов былтыр «Астанаға» оралған кездегі алғашқы голын Қазақстан кубогының 1/8 финалында «Жеңістің» қақпасына соғып еді. Биыл да алғашқы голы кубокта тіркеліп отыр.

Ойын соңындағы пенальтиді екі команда сапынан 16 футболшы тепті. Нүктеге соңғы болып келген Бексұлтан Шәмшінің жай соққысын Чондрич қайтарып, «Астанаға» ширек финал жолдамасын сыйлады.

УЕФА чемпиондар Лигасының жаңа форматы. Не өзгереді?

• Әлімжан Асқар

Чемпиондар лигасы аз уақытта әлемнің ең үздік клубтық турниріне айналды.

Бірақ енді оған да жаңашылдық қажет.

Жаңаруға не итермеледі?

УЕФА Чемпиондар лигасының жаңа форматы 2024-2025 жылғы маусымнан бастап іске қосылатынын жариялар қарсаңда, яғни 2021 жылдың 18 сәуірінде Суперлига идеясы ресми түрде көпшілікке таныстырылды. Алдымен – 12, одан кейін 16 команда жаңа лига құратынын мәлімдеді. Испаниядан – «Реал», «Барселона» және «Атлетико», Англиядан – «МЮ», «МС», «Ливерпуль, «Арсенал», «Тоттенхем» және «Челси», Италиядан «Ювентус», «Милан» және «Интер» Суперлига негізін қалаушы клубтар ретінде танылды. Істің басында «Реал» мен «Ювентустың» президенттері Флорентино Перес  пен Андреа Аньелли тұрған еді. 

Алайда бұл идеяны УЕФА да, ФИФА да, Еуропа клубтары қауымдастығы да ауыр қабылдады. Олар бірден қарсылық білдіріп, Суперлига командаларының барлық ішкі, еуропалық және әлемдік турнирлерге қатысудан шеттетілетінін, ойыншылардың ұлттық құрама сапында ойнауына тыйым салатынын ескертті. Осылайша, әуелі – 12, содан кейін – 16, ақыр соңында 64 командадан жасақталуға; жұлдыз, алтын және көк лигаларда мықтыны анықтауға тиіс Суперлига идеясы бірден батпаққа батты. Арада екі күн өткеннен кейін-ақ – Англияның бес командасы, үш күннен кейін Англияның – бір, Италияның – екі, Испанияның бір командасы Суперлигадан шықты. Қазір қос басында қарайып «Реал» мен «Барселона» ғана қалды. 

Себептерге үңілейік

Әрине, осымен барлық қауіп бұлты сейілді деуге болмайды. Суперлига әлі де тұяқ серпіп жатыр. Еуропалық сотқа арызданып, УЕФА мен ФИФА бәсекелестік заңын бұзғанын дәлелдеп те қойды.

Осы оқиға болмай жатып-ақ УЕФА Чемпиондар лигасының форматын жаңартуға кіріскен. Оған бірнеше себеп бар:

а) Төрт командадан тұратын топтық турнир қатты ескірді. Алғашқы төрт кездесуде жеткілікті ұпай жинап алған команда кейінгі екі ойында, қаласа да, қаламаса да, «қарсыластардың мүддесі» үшін ойнайтын болды;

ә) Ескі қарсыластардың кездесу ықтималдығы жиіледі. Тіпті кейбір ұжымдар бір маусымда өзара төрт кездесу өткізетін болды. Жаңа форматта мұндай нәрсе қайталанбайды дей алмаймыз, бірақ бәрібір олардың кездесу жиілігі азаяды;

б) Чемпиондар лигасы фаворитті ерте бастан анықтауға ыңғайлы турнирге айналып кетті. Бірнеше жылдан бері бұл тізім «Реал», «Манчестер Сити», «ПСЖ», «Бавария», «Ливерпуль», «Челси» болып, көп өзгеріске түспей келеді.

Енді бәсеке ерте бастан қызады

Чемпиондар лигасының жаңа форматындағы өзгерістер:

1. Жаңа маусымда Чемпиондар лигасына бұрынғыдай 32 емес, 36 команда қатысады. Осы 36 команда бір лигада ойнайды және барлығы бір-бірімен бәсекеге түседі.
2. Бұрынғы топтық кезең – жалпы кезең деген атауға ие болды. Онда әрбір команда әртүрлі 8 командаға қарсы 8 ойын өткізеді. Яғни бұрынғы топтық турнирде 4 команда бір топқа түсіп, басқалардан оқшауланып алатын болса, жаңа форматта бәрі ию-қию араласып жүреді. Әр команда 4 ойынды – өз алаңында, 4-уін қонақта өткізеді.
3. Командалардың қарсыластарын анықтау үшін олар алғашқыда төрт іріктеу қоржынына топтастырылады. Сөйтіп, жеребе қорытындысында әрбір команда әр қоржыннан екі қарсылас тауып, әр қоржыннан жолыққан қарсыластарына қарсы бір ойынды – өз алаңында, бір ойынды сыртта өткізеді. Бұл жерде әрбір командамен екі кездесу өткізеді деген ой тумауы керек. Мұндағы ерекшелік – бір команда әр қоржыннан жолыққан екі карсыласының бірімен – өз алаңында, екіншісімен сырт алаңда күш сынасады. Сонда жалпы кезеңде 8 тур ойналады.
4. Осының арқасында әрбір команданың жанкүйерлері плей-оффты күтпей-ақ, бірден топ-ұжымдардың ойындарын тамашалауға мүмкіндік алады. Сонымен қатар командалар турнир барысында бұынғыдай «бос матч» өткізу мүмкіндігінен айырылады, яғни жалпы кезең біткенше плей-оффқа шығуға таласады.
5. Барлық матчтар қорытындысы бойынша лиганың турнирлік кестесі түзіледі. Жалпы кезеңнің 8 үздік  командасы 1/8 финалға бірден жолдама алады. Ал 9-дан 24-ке дейінгі орын иеленген ұжымдар 1/16 финалда қос кездесуден өткізіп, жеңімпаздары 8 үздіктің қатарына қосылады. Мұнда жалпы кестеде 9-16 орын алған командалар таңдаулылар болады да, 17-24 орын алған командалармен кездеседі.
6. 25-36 орын алған командалар үшін еурокубок маусымы аяқталады. Олар бұрынғыдай Еуропа лигасында жарысты жалғастыра алмайды.
7. 1/8 финалда командалар жалпы кестедегі орнына қарай бір-біріне қарсылас атанады. Ал әрі қарай әрбір команданың финалға дейінгі жолы жеребе арқылы анықталып отырады.
8. Финал қазіргідей бір ғана матчтан тұрады және УЕФА алдын ала анықтаған бейтарап алаңда өткізіледі.

Қазақстан чемпионы қатыса ала ма?

Барлық елдің командаларында мүмкіндік бар.

Мысалы, биылғы іріктеу кезеңінде Қазақстан чемпионы «Ордабасы» Чемпиондар жолы арқылы сапарын бастады. Бірақ «Петрокубтан» (Молдова) бірден жеңіліп, Конференция лигасының іріктеуіне сырғыды.

Қазіргі іріктеу талабы бойынша УЕФА-ға мүше елдердің барлығының (Лихтенштейннен басқа) чемпионы іріктеу кезеңіне қатысады. Чемпиондар жолымен жылжып келіп, плей-офф кезеңіне жеткенде, олардың қатарына УЕФА рейтингіндегі 11-13 орындардағы елдердің 3 чемпионы қосылды. Сонымен бірге рейтингтегі 19-орындағы елдің ІІ іріктеу кезеңіндегі ең рейтингі жоғары командасы және қосылды. Сонда Чемпиондар жолымен 10 команда плей-оффта ойнайды.

Олардан бөлек Лига өкілдері жолы да бар. Әр іріктеу кезеңінде бұл жолға өз лигаларында Чемпиондар лигасына жолдама алып қойған командалардан кейінгі орындарды иеленген ұжымдар қосылып отырады. Іріктеудің плей-офф кезеңінде Лига өкілдері жолынан 4 команда қалып, екі жолдамаға таласады.

Сонда іріктеу арқылы барлығы  7 команда Чемпиондар лигасының жалпы кезеңінде ойнау құрметіне ие болады. 

Ойындар қашан өтеді?

Іріктеу кезеңі аяқталған соң, Чемпиондар лигасының жалпы кезеңі 17 қыркүйекте басталады. Ойындар қазіргідей сейсенбі және сәрсенбі күндері өткізіледі.

Бұрынғыдай 6 емес, 8 тур болғандықтан, енді жалпы кезең желтоқсанда емес, 2025 жылдың қаңтарында аяқталады. Жанкүйерлер енді тек Чемпиондар лигасының ойындары өткізілетін екі эксклюзив аптаны сыйға алады.

1/16 финал ойындары 11-12 ақпанда басталады. Ақпан айында – 1/16 финал ойындары, наурыз айында – 1/8 финал ойындары, сәуір айында ширек финал және жартылай финалдың алғашқы матчтары ойналады. Мамыр айында жартылай финалдың қарымта ойындары және финал өткізіледі.

Алдағы финал 2025 жылдың 31 мамырына, Мюнхендегі (Германия) «Альянц-Аренаға» жоспарланып отыр. 

Ал жақында, 29 тамызда Чемпиондар лигасының жалпы кезеңінің жеребесі тартылады.

Тамаша ойындар көп болсын, жанкүйерлер!

Жұлдызы жанған көршілер. Өзбекстан бүгін Олимпиадада жорығын бастайды

• Әлімжан Асқар

Футболдан Өзбекстан құрамасы ертең Париж олимпиадасындағы алғашқы матчын өткізеді. Қарсыласы – Испания құрамасы. Матч Астана уақытымен 18:00-де басталады. Өтетін орны – «Парк де Пренс» стадионы

Өзбекстан жастар құрамасы биылғы Азия кубогын өте жақсы өткізді. Топтық турнирде Малайзия, Кувейт және Вьетнам құрамаларынан толыққанды 9 ұпай алғаны өз алдына, өз қақпасына бірде-бір доп жіберген жоқ. Ширек финалдағы және жартылай финалдағы қарсыластарын (Сауд Арабиясы мен Иордания) бірдей есеппен – 2:0-мен тұқыртты. Осылайша Тимур Кападзе шәкірттері ақтық сынға 14:0 деген тамаша доп айырмасымен, еш ұпайды шашау шығармай шықты. Финалда оларды жапон самурайлары күтіп тұрды. Аса тартысты матч 1:0 есебімен Жапония құрамасының пайдасына шешілсе де, ортаазиялық өрендер өзбек футболының ең үлкен белесін бағындырды. Бұған дейін Өзбекстан ұлттық құрамасы да, жастар құрамасы да әлемдік футбол форумдарының финалдық кезеңіне шығып көрмеген еді. 

Сондықтан да Париж олимпиадасы өзбек футболы үшін аса маңызды. Биылғы Азия кубогында Өзбекстан құрамасы ширек финалға жетті. 2026 жылғы әлем чемпионатына іріктеу кезеңіндегі аяқ алысы да жаман емес. Бұл жолды өзбек жастары олимпиадаға шығу арқылы-ақ жаңартты десек те, Парижде олардың табысты ойнауы да аса маңызды.

Кезінде «Ақтөбе» командасында 3 маусым өнер көрсеткен, осы команданың 2013 жылғы әзірше соңғы чемпиондығына үлес қосқан, 2014 жылы Қазақстан суперкубогын жеңіп алған Т.Кападзе тамаша маман болып қалыптасты. Ол Өзбекстан жастар құрамасын 2023 жылдан бері тізгіндеп келеді. Олимпиялық құраманың соңғы тізімін ол 9 шілде күні жариялады. Жарақатына байланысты Әлібек Давронов («Насаф») тізімнен тыс қалды. Есесіне жасы 21-ден асқан үш футболшы қатарына Хуснуддин Әліқұлов («Ризеспор», Түркия), Остон Урунов («Персеполис», Иран) және Елдар Шамұрадов («Рома», Италия) енді. Шамұрадов – Өзбекстан құрамасы тарихындағы бас мерген (40). Ол жас әріптестерімен олимпиялық құрама сапында 3 ойын өткізіп үлгерді. Қазақстандықтар «Қайраттың» қорғаушысы Ибрагимхалил Юлдашевке де тілеулес болады. Биылғы маусымда Юлдашев оңтүстікастаналықтардың негізгі құрам ойыншысы саналады. 

Жастар (олимпиялық) құрамасы десек те, Кападзе шәкірттерінің арасында ұлттық құраманың тұрақты мүшелері жеткілікті. Қақпашы Әбдіуахит Нематов, қорғаушылар Әбдіқадыр Хусанов, Мұхаммедқадір Хамралиев, жартылай қорғаушылар Диор Холматов, Аббасбек Файзуллаев, Хұсайын Норчаев үнемі құрама бапкері Сречко Катанецтің назарында. «Қайратта» сәтсіздеу ойнап, кейін «Нефтчиде» қайта жарқыраған Жасурбек Жалалиддинов те әні-міні ересектер арасында өзін көрсетуге дайын. Русланбек Жиянов пен Әбдірауф Бөриевтің де өте жақсы футболшы болып қалыптасып келе жатқанын байқау қиын емес.

Өзбекстан құрамасының мүмкіндігі қандай?

Әрине, алғашқы қарсылас өте мықты. Испания жастары Токио олимпиадасының күміс жүлдесін жеңіп алды. Финалда олар Бразилияға қосымша уақытта 1:2 есебімен есе жіберді. Биыл Испания құрамасын тамаша ойын өрнегімен Еуропа чемпионы атағына жеткізген Луис де ла Фуэнте сол кезде олимпиялық құраманың бас бапкері еді. Бүгінде әлем футболының жұлдызы деп сеніммен айтуға болатын Унаи Симон, Пау Торрес, Эрик Гарсия, Педри, Микель Ойарсабаль, Дани Ольмо сияқты жігіттер сол командадан түлеп ұшты және биылғы Еурода да (Пау Торрес пен Эрик Гарсиядан басқасы) жарқырап көзге түсті. 

Испания құрамасын Париж олимпиадасына Санти Дениа есімді бапкер бастап барады. Команда құрамында Ламин Ямал, Нико Уильямс сияқты жасы жағынан олимпиялық командаға жарайтын шеберлер жоқ. Есесіне Еурода 2 ойынға қатысқан Алекс Беэна («Вилярреал»), 1 ойында алаңға шыққан Фермин Лопес («Барселона») сияқты жас сайыпқырандар тіркелген. Санти ересек ойыншылар ешбір жұлдызды командаға қосуды жөн көрмеген сияқты. Бұл жолы жасы 23-тен асқан үштікке Хуан Миранда, Серхио Гомес және Абель Руис енгізіліпті. Олардың барлығы 24 жасқа биыл толды немесе толады. Танымал ойыншылардан Э.Гарсияны (қазір ол «Жиронада» ойнайды), Ион Пачеконы («Реал Сосьедад»), Кристиан Москераны («Валенсия») және Пау Кубарсиді («Барселона») атап өтуге болады.

Қалай дегенде де, испандарға қарсы бір ұпай алуға тырысса, кейінгі кездесулерде Өзбекстан құрамаcына сәл жеңілдеу болуы мүмкін. Өйткені келесі қарсыластары Египет пен Доминикан Республикасы – Өзбекстанның өзі деңгейлес командалар. 2023 жылдың 13 және 16 қазанында Өзбекстан жастар құрамасы Ташкенттегі Ұлттық стадионда Испания және Египет жастар құрамаларымен жолдастық кездесу өткізіп, 0:0 және 1:2 есептерін тіркеді. Яғни испандармен тең ойнады, египеттіктерден жеңілді. Бұл кезде олимпиада жеребесі тартылмаған, Өзбекстан жастар құрамасының Парижге жолдама жарысы әлі басталмаған кезең еді. Демек, Кападзе қолында қарсыластары туралы тәуір ақпарат бар.

Египет жастар құрамасының бір ойыншысы ғана (Омар Файед, «Нови Пазар», Сербия) шетелде ойнайды. Доминикан құрамасындағы жастардың басым бөлігі Испанияның төменгі лигаларында. Өзбекстан – Египет кездесуі – 27 шілдеде Нант қаласында, Өзбекстан – Доминикан Республикасы кездесуі 30 шілдеде Парижде өтетінін естеріңізге саламыз. 

Бір үміт

Париж олимпиадасына 16 команда жолдама алды. Әр топтан екі үздік команда плей-офф кезеңіне шығады. Өзбекстан құрамасы С тобында жеңімпаз атанса, D тобының екінші командасымен кездесе алады (Жапония, Парагвай, Малия және Изариль құрамаларының бірі). Ал өз тобында екінші орынға ілінетін болса, D тобының жеңімпазына қарсы ойнауға мүмкіндік алады.

Кападзе олимпиада қарсаңында Ташкент облысында оқу-жаттығу жиынын өткізді. 11 шілдеде Францияға аттанып, жергілікті клубтық команданың бірімен және Жаңа Зеландиямен (3:1) жолдастық кездесулер өткізді. 

С тобында Өзбекстан мен Доминикан Республикасының олимпиялық құрамалары ең тәжірибесі аз командалар қатарында. Екеуі де олимпиадаға тұңғыш рет шығып отыр. Ал Египет – 13-рет, Испания 11-рет қатыспақ.

Еуроны шайқаған Грузия! Микаутадзе Лионға ауысты

• Әлімжан Асқар

ҮШ АРЫС ЖӘНЕ ОНЫҢ КОМАНДАСЫ

Грузия құрамасы Еуро-2024 додасында «айды аспанға шығарды». Іріктеу турнирінен тікелей жолдама иелене алмаса да, грузиндер Ұлттар лигасы ұсынған мүмкіндікті өте сәтті пайдаланды. Сөйтіп, құрлық додасында Түркия, Чехия және Португалия құрамаларымен бірге F тобына түсті. Алғашқы турда түріктерге қолда тұрған үш ұпайды сыйлағанмен, одан әрі Саньольдің командасы сақая түсті: чехтармен тең ойнады (1:1), Португалияны 2:0 есебімен тізе бүктірді. Өз тарихында тұңғыш рет ірі додаға шығып қана қоймай, Сакартвело сайыпқырандары осылайша плей-офф кезеңіне жолдама алды. 1/8 финалда Испанияны өз қақпасына доп соғуға мәжбүрлеп, 51 минутқа дейін жеңіп жатса да, Грузия ертегісі осы тұста аяқталды. 

Бірақ ешбір жанкүйер, ешбір маман бұл құраманы жамандауға, менсінбей сөйлеуге тырысқан да жоқ. Өйткені Вилли Саньоль жаттықтыратын құрама жалынды, жігерлі, шығармашылыққа және тәуекелге толы тамаша ойынымен зор ықыласқа ие болды.

Осындай зор ерліктен кейін грузин футболшыларына қызығушылық арта түскені заңдылық. Еуроаға қатысушы 26 ойыншының ендігі аяқ алысы бұрынғыдан да көп маманның, скауттың, агенттің назарында болатыны түсінікті. Бәрібір Грузия құрамасы осы дода арқылы өзінің кішкентай жұлдызшаларының үлкен жұлдыздарға айналуға дайын екенін аңғартты. Еуропа чемпионатына дейін негізінен Хвича Кварацхелияның аты жиі естілетін еді, енді оның қасына тағы екі футболшы қосылды.

Тарқатып айтайық.

Шабуылшы Жорж Микаутадзе осы сында қарсыластар қақпасына 3 доп соғып, Харри Кейн (Англия), Коди Гакпо (Нидерланд), Жамал Мусиала (Германия), Иван Шранц (Словакия) және Дани Ольмомен (Испания) бірге бас мерген атанды. Францияның «Лион» қаласында туған жігіт бұрын да нашар шабуылшы санатында емес еді. «Мец» сапында ол төрт жыл ойнады, арасында жалға берілді. 2022-23 маусымында Микаутедзе 23 голмен І лига сұрмергендерінің қатарынан көрінді. Өткен жылы «Аякс» аттай қалап алса да  ол Нидерланд Эредивизиінде тіпті көзге түсе алмады. Амстердамдықтар сапында Жорж небәрі 9 матчқа қатысты, онда да маусым басындағы «Фортунамен» (Ситтард) кездесуде ғана алаңда 90 минут өткізді. Жалқы гол да соққан жоқ. Дегенмен бұл нәтижесіздігі үшін Микаутадзені қатты жазғыруға да болмайды. Былтырғы маусымды «Аякс» өте сәтсіз бастады, тіпті біраз уақыт қауіпті аймақта да жүрді. Бапкерлер жиі ауысты, тек Вант Cхип келген соң ғана шаруа сәл түзелгендей болды. Мұндай кезде жас грузин шабуылшысына қатты сенім артып, оның қашан ашылатынын күтіп жүруге болмас еді. Ақыры қаңтар айында Жорж Францияның «Мец» командасына оралды, яғни жалға берілді. Мұнда 14 доп соғып, қайта жарқырады. Еуро-2024 оның спортық ғұмырындағы сәл көлеңкеленіп қалған тұсын қайта ашты. Жақында Микаутадзе «Лион» командасына ауысты. Трансфер құны 22,5 миллион доллар болды. Түрлі бонустарды есептесек, бұл сома тағы 4,5 миллионға өсе түсуі ықтимал. 

«Лион» өткен маусымда біраз шатқаяқтап, жаңа жылдан кейін ғана көшін түзеді. Енді кеткен есені қайтарып, қайтадан Франция футболының элитасына оралуды көздейді. Әуелде Микаутадзе «Монакоға» бет түзейді деген еді. Бірақ ақпарат тез өзгеріп, Жорж туған қаласында ойнайтыны белгілі болып отыр.

Екінші жұлдыз – Георгий Мамардашвили. Оның аса талантты қақпашы екені көп айтылып жүрді. Тбилисидің «Динамосынан» «Валенсияға» (Испания) жалға берілген қақпашы жұлдызды сәтін біраз күтіп, мықты қақпашылардың тасасынан шығуға айтарлықтай уақыт жұмсады. Өткен маусымда «Валенсияның» Ла Лигада жан сақтауына Мамардашвили қосқан үлес өте зор. Талантты қақпашыға біраз топ-клуб көз тіге бастап еді, Еуродан кейін ықылас білдірушілердің қатары көбейе түскені де өз-өзінен түсінікті. 

Еурода Мамардашвили 4 ойын өткізді. Топтық турнирде ол 21 сейв жасап, 2004 жылы латвиялық Александр Колинько жасаған рекордты қайталады. 1/8 финалда Испанияға қарсы ойында тағы 9 соққы қайтарды. 2000 жылғы Еурода тамаша ойнаған италиялық Франческо Тольдоның нәтижесін (30 сейв) ол осылайша қайталады. 

Еуро аяқталған соң, Transfermarkt сайты Мамардашвилидің әлемдегі ең қымбат қақпашыға айналғанын жазды. Қазір Георгий 45 миллион еуроға бағаланады. Оны қатарына тартуға «Милан», «Пари Сен-Жермен», «Челси», «Бавария», «Ньюкасл», «Атлетико» сияқты суперкомандалар қатты тырысып отыр. Әзірше оның ат басын қайда бұратыны белгісіз, дегенмен жаңа маусым басталғанда ол қарапайым «Валенсияның» емес, басқа бір топ клубтың нөмірі бірінші қақпашысы ретінде алаңға шығуы бек мүмкін. Еуродағы өнері Мамардашвилидің орны төрде екенін толық растады. 

Жақында Мамардашвили отау құрды. Ол тбилисилік модель Элен Эпиташвилимен некеге отырды. Жыл соңына қарай екі жас ата-ана атанып та қалады. 

Ал шынайы жұлдыз Хвича Кварацхелия «Наполиде» қала береді. Былтыр чемпион атағын қорғай алмаған, еурокубокте де ала-құла ойнаған неапольдіктер бәз қалпына түсуге, яғни А сериясының ортаңқол командасына айналуға сәл қалып еді. Лучани Спалетти тізгінді босатқан соң, оның орнын басқан мамандар шаруаны ұқсата алмады. Жаңа маусымға «Наполи» атышулы Антонио Контенің басшылығымен кіріспек. Жаңа бапкер Хвичаны өзінің идеясына қатты сендіре алған сыңайлы. Англия топ-клубтары, «Пари Сен-Жермен» жасаған миллиондық ұсыныстардан бас тартып, Хвича енді Контемен бірге А сериясында қайта атойлауды жоспарлап отыр.

«Наполи» Кварацхелияға бес жылдық келісімшарт ұсынып отыр. Оған қол қойса, Хвича жылына 5 миллион еуро жалақы алып отырады. Еуро додасын Хвича сәл солғындау бастап, кейін бауыры жазыла шапты. Топтық турнирдің ІІІ турында Португалия қақпасына соққан голы арқылы ол соңғы маусымдағы барлық сәтсіздікті артқа ысырып тастағандай болды.

Грузия құрамасы осы үш арысқа арқа сүйейді десек те, Еуропа чемпионатында Лука Лочошвили, Отар Какабадзе, Георгий Кочорашвили, Георгий Чакветадзе, Зурико Давиташвили сияқты футболшылар жаман өнер көрсеткен жоқ. Әр жылдары Қазақстан премьер-лигасында ойнаған Лаша Двали (бұрынғы «Ертіс»), Ника Квеквескири (бұрынғы «Тобыл») ауылда туындаған арманды Алмания жерінде асқақтатуға болатынын анық дәлелдеп берді. Қазір оларға ұсыныс жан-жақтан қаптап түсіп жатыр десек өтірік болар еді. Сол Кочорашвили, мысалы, әлі «Левантенің» сапында Ла Лигада жарқырап көзге түсе алған жоқ, екі маусымда небәрі 4 ойынға қатысты. Ал 33 жастағы Георгий Гвелесиани тіпті осы Еуро қарсаңында ғана құрама сапындағы алғашқы матчын өткізді. Қазір ол Иранның «Персеполис» командасында ойнайды.

Демек, Грузия құрамасы – ұшқынды жалынға айналдыра алатын тамаша команда. Оған Саньоль сияқты бапкер қажет болып жүргенін енді байқағандаймыз. Жаңа маусымда бейтаныстау грузин жігіттері жұлдызшаларға айнала бастаса, оған Еуро-2024 додасының ықпалы зор деп бағамдай береміз. 

Килиан Мбаппе «Реалға» ауысты! Енді не болмақ?

• Әлімжан Асқар

«Реал» – Мбаппе дастанына нүкте қойылды. Сонау 2012 жылдан бері «қара балаға құда түсіп» жүрген патша клубы ақыры дегеніне жетті. Және қалай алды десеңізші! Еркін агент ретінде. Бас айналдырарлық ақша төлеген жоқ. Бірақ енді бас айналдырарлық жалақы төлейді

Әрине, Мбаппенің «Сантьяго Бернабеудегі» тұсаукесеріне 80 мың адам жиналғанын да біраз әңгіме өзегіне айналдыруға болар еді. Зинедин Зиданның арнайы қонақ болғанының өзі неге тұрады! Осы Зидан 2012 жылы 14 жасар Килианды Мадридке арнайы шақырып, сосын қасына ертіп алып, «Реалдың» «Вальдебебас» базасын аралатты. Тіпті бірнеше жаттығу да өткізді. Осы жаттығудың бейнеүзіктері Мбаппенің тұсаукесерінде арнайы көрсетілді де. Демек, тұлпарды тай күнінен таныған «Реал» енді өз саясатының қызығын көре бастайды.

2000 жылдардың басында корольдік клубтың шынайы атауы ұмытылып, жұрттың барлығы «галактикос» дейтін еді. Зидан, Луиш Фигу, Роналдо, Гути, Рауль, Давид Бекхэм, Кларенс Зеедорф, Фернандо Морьентес, Фернандо Редондо… Кім жоқ еді бұл ұжымда? Жарық жұлдыздың барлығы «Реал» аспанында тоғысып, жарқыраған шоқжұлдызға айналатынын көзімізбен көрдік.

Ал қазіргі «Реал» сәл бөлектеу. Бұл команда бапкердің данышпандығынан зау биікте тұр ма, әлде команданың ғажайып тарихы жаңа да жас футболшыларды өз-өзінен алға жетелей ме – біліп болмайсың. Қазір дайын жұлдыздардан кім бар? Жақында кеткен Тони Кроос, қартаймайтын Лука Модрич және суперқақпашы Тибо Куртуа демесеңіз, басқаларының бәрі – өсу жолындағы оғландар. Осы «сарыауыз балапандармен» Папа Карло, яғни Карло Анчелотти өткен маусымда бас айналдырарлық табысқа жетті. Шынын айтқанда, ол мерген орталық шабуылшысыз-ақ Ла Лиганы да, Чемпиондар лигасын да жеңіп алды! 

Осы тұрғыдан келгенде, Мбаппе «Реалға» керек сияқты көрінеді. Иә, Хоселу Арабияға кетті. Винисиус Жуниор мен Родриго таза шабуылшы емес. «Килиан жарығым, келе қал да, орталық шабуыл шебіне орналас, енді голды бұрынғыдан да көп соғасың. Қорғанысқа алаңдама» дегің келеді.

Бірақ корольдік клубтың шабуыл шебінде біз ойлағандай бос орын бар ма? Папа Карло бәрібір бір құрбандыққа баруға тиіс. 

Ла Лигадағы және Чемпиондар лигасындағы соңғы матчтарына қарасақ, «Реал» шабуылда екі нұсқамен ойнайды. Екеуінде де орталық шабуылшы жоқ. Бір нұсқа бойынша, Вини мен Родриго шабуылдың қара жүгін көтереді де, оларға екі қапталдан Феде Вальверде (оң жақ) және Джуд Беллингем (сол жақ) көмектеседі. Немесе Вини мен Родриго – алда, Беллингем – олардан сәл артта, ортада оларды Вальверде, Камавинга және Кроос демеп отырады. Мұндай жағдайда көбінесе орталық шабуылшы ретінде шабуылды аяқтау міндеті Беллингемге жүктеледі. Ағылшын вундеркиндінің Ла Лигада 19 гол соғып жүргені де – «Реалдың» шабуылдағы осындай әркелкі тактикасынан. 

Енді Анчелотти алдында зор міндет тұр. Біз білетін Мбаппе негізінен сол қапталдағы вингер ретінде өте күшті. Жақында аяқталған Еуропа чемпионатында ол аса нәтижелі ойнай алған жоқ. Мұрны сынғаны себеп болды, Франция құрамасының ойыны жүрмеді, т.б. мың себеп келтіруге болады. Дегенмен қарсыластың «қалың» қорғанысын сөгу қажет болғанда, Килиан алдағы Маркус Тюраммен алмасып, орталық шабуылшы ретінде де тынбай ізденді.

Демек, «Реал» шабуылда Мбаппеге ғана сенім артатын болса, Родригоның негізгі құрамдағы орнына көбірек қауіп төнеді. Мұндайда вингер ретінде оң қапталға Беллингем ойысатын болса, Вальверде қайда кетеді? Әлде Вини Жуниорды қосалқы құрамға отырғызып, Папа Карло Родригоға тиіспей ме?

Екінші нұсқа: алда Мбаппе (сол жақ шабуылшы) және Родриго (оң жақ шабуылшы) ойнаса, орталық шепте керемет үштік тоғыспақ. Вини – сол қапталда (я вингер, я жартылай қорғаушы), Беллингем – ортада (өз орны), Вальверде – оң қапталда (негізінен жартылай қорғаушы). Бірақ бұл ұстанымның бір кәдігі бар. Беллингемге ондай жағдайда артқа шегіне ойнауға, яғни артқы жартылай қорғаушыға көбірек көмектесуге тура келеді. Оған Джуд шыдай ма? Кроос кеткен соң, оның орнын кім басады? Еуропа чемпионатында үздік ойыншы болып артқа жартылай қорғаушы (Родри) танылып жатқанын ескерсек, «Реал» Тчуамени, Камавинга сияқты еңбекқор ойыншыларды бос отырғызып қоймасы тағы белгілі.

Демек, Мбаппе келген соң Анчелоттидің жақсы мағынасындағы бас ауруы күшейеді. Бразилиядан Эндрик деген жас талант та келе жатыр. Лукас Васкес оқтаулы мылтықтай ол да дайын! Сонда шабуылды ұйымдастыратын және аяқтайтын осынша көп маржанды қалай тізбектеп қоюға болар екен, а?!

Біз жаңа маусымда асыға күтіп отырған «Реалдың» осындай қызығы бар. 

Бірақ «Реал» «Реал» болғалы, жұлдыздарға орын табудан ешқашан мүдірген емес. Килиан да арман-командасының талассыз жұлдызы болады, оған күмән жоқ. Тіпті кезіндегі Кәрім Бензема сияқты «ұрын тоғыздық» ретінде шабуылдың барлық тұсынан көрініс беріп, бір өзі қарсыластың кем дегенде үш қорғаушысын үйіріп әкетіп, сол Беллингем, Винисиус және Родригоның бағын одан әрі ашпасына кім кепіл?! Оның үстіне жаңа ұжымда ол 9-нөмірлі жейде таңдап алды емес пе!

«Пари Сен-Жерменде» өткізген жеті маусымда Мбаппе барлық турнирлерде 308 матч өткізіп, 256 доп соғыпты. Корольдік клубта осы межені көздеп ойнайтыны да екібастан белгілі. Одан бөлек Мбаппенің санасының бір бұрышында «Чемпиондар лигасы» деген ашылмаған файл жатыр. ПСЖ сапында ол осы даңқты турнирдің финалында ойнап көрді. Бірақ жеңіп ала алмады. 

Өкіл әкесі Зидан сияқты, ол да Мадридке келіп, аңсаған арманына қол жеткізе ме? Көреміз және күтеміз! Биыл ғана «Реал» Чемпиондар лигасын 15-рет иеленді. Мбаппе келген соң тағы жеңіп ала берсе… футболға обал болып кетпей ме?

Не десек те Мбаппе бала күнінен армандаған командасына қосылды. Алғашқы күні-ақ арнайы тапсырыспен тігілген 8 мың футболканы жанкүйерлер талап әкетті. Ендігі тапсырыс бір ай ішінде дайын болады екен. Фанаттардан түскен өтініште тіпті есеп жоқ. 

«Оның қолында бәрі бар, ол тойынған» деуіңіз мүмкін. Шындығында бұлай емес. «Реалға» ауысқан соң ол спорттағы ғұмырына қауіп төндіреді демеспін, бірақ ол үйренген жылы ұясынан кетіп барады. Оған жаңа тәуекел қажет болғандықтан да сөйтті» деді Килианның анасы Файза Ламари. 

Тәуекел түбі – желқайық. Желкенді қалай кере алады – Килианның өз қолында.

Испания – Англия. Финалға превью

• Әлімжан Асқар

Сонымен, финал. 24 құраманың қатысуымен өткен аса қызықты турнирдің төрт аптасы артта қалды, енді бізді финал күтіп тұр. Бұл матч Еуро классикасына айналуы да мүмкін. Көп адам үшін Испания — жұртшылықты жалынды шабуылға сүйенген ойынымен тәнті еткен турнирдің үздік командасы. Луис де ла Фуэнтенің командасында Родри және Альваро Мората сияқты ардагерлердің тәжірибесі жас Ламин Ямал мен Нико Уильямстың болжап білмес талантымен тамаша ұштасады. Испандардың жолында әуелде орашолақ ойнап, кейіннен турнирге толық кіріге білген, ақыр аяғында, финалға қатарынан екінші рет жеткен Англия тұр. Оған қоса ағылшындарды Испаниямен қорқытудың да реті жоқ: екі команданың УЕФА Ұлттар лигасы аясында Севильяда өткен соңғы матчында «үш арыстан» 3:2 есебімен жеңіске жетті. Бұл оқиға 2018 жылы өтсе де, Англияны Саутгейт жаттықтыратын еді. Қысқасы, жайланып отырыңыздар: бұл бір даңқты финал болуы ықтимал.

Матч Берлиндегі «Олимпиаштадионда» — турнирдің 71 мың адамға есептелген ең сыйымды аренасында өтеді. Берлиннің «Герта» командасының өз алаңы болып саналатын «Олимпиаштадионда» 1985 жылдан бері Германия кубогының финалдары өткізіліп келеді. Арена аса жоғары деңгейлі матчтарды да аз қабылдаған жоқ, оның ішінде Италия Францияны жеңген 2006 жылғы әлем чемпионатының финалы, «Барселона» «Ювентусты» тізерлеткен 2015 жылғы Чемпиондар лигасының финалы бар. 

Англияның ойын стилі испандарға ұқсап барады. Саутгейттің командасында допқа иелік ету кезіндегі пастардың орташа саны ең көп, допты жылжыту жылдамдығы ең төмен және пенальтилерді есептемегенде, 90 минутқа шаққандағы xG 0,72 ғана (плей-оффқа шыққан командалар ішінде Грузия мен Румынияның көрсеткіші ғана төмен). Яғни бір-бірімен есепсіз пас алмасу шын мәнінде көп ештеңе бере қоймайды. Испан стиліне аса нашар карикатураны біз есептің 0:0 кезінде көбірек байқаймыз. Допқа орташа иелік ету көрсеткіші бойынша Испания Англиядан қалыңқы (57,0% — 58,2%), бірақ оны турнирде басқалардың бәрінен жақсы пайдаланып келеді. Сондай-ақ Луис де ла Фуэнтенің командасы — соққымен аяқталған қарсы шабуылдар бойынша да көшбасшы. Стилистикалық тұрғыда олар Луис Арагонестің 2008 жылғы командасына барынша жақын. Паспен өте ақылды ойнайды, тиімділікке мән бере отырып, догмаға ұрына бермейді. Бір Эмерик Лапорттың өзі Англияның негізі орталық қорғаушылар жұбы Джон Стоунз бен Марк Гехиге (35) қарағанда көбірек алға пас берді (40). Испанияның негізгі құрамы мейлінше тұрақты және орталық шептегі қанаттастық өте жоғары — мұнда Родри, Фабиан Руис және Педри бар. Ондағы үйлесім Педри жарақат алғанда ғана өзгерді — бұл кезде Дани Ольмоның жолы ашылды, ол бос қалған орынды тез пайдаланып кетті. Англия бүкіл турнир бойы Деклан Райсқа серіктес ойыншы іздеп келеді. Байқауымызша, ешбір байланыс толық кемел емес, дегенмен шешуші матчтарда Кобби Майну негізгі құрамда шығып жүрді. Жаңа Испанияның қаһармандары — өте ширақ, желаяқ вингерлер Ламин Ямал мен Нико Уильямс. Міне, осы мықтылар команданың бояусыздыққа ұрынуына жол бермейді. Англия құрамасының дәл осы шептеріне ең алдымен қорғаныс міндеті тапсырылған. Шабуылдың кең қанат жаюына Киран Триппьер (допсыз ойында сенімділік береді, ал шабуылды қолдауға соңғы кезекте мән береді) және Букайо Сака (қолынан бәрі келеді, бірақ турнир барысында бесінші қорғаушыға айналды) жауапты. Англия есе қайтару керек болған кезде жақсы ойнай бастайды. 

Команда ойынның бастапқы минуттарында өте солғын көрінеді. Испания — оған толықтай қарама-қайшылық. Алғашқы минуттан-ақ таптап кетуі мүмкін, бірақ басымдыққа ие болған соң біраз сансырап қалады. Англияның көп ойын өткізіп жатқанына қарамастан, Саутгейт ойыншыларды көп ауыстыра бермейді. Құрамға тіркелген бес ойыншы алаңда әлі бірде-бір минут өткізген жоқ.  Негізгі құрамда 14 футболшы бой көрсетті (Испанияда — 22). Кастинг жасаған жалғыз шеп — артқы жартылай қорғаныстағы Райстың серіктесі. Әуелі Трент сыналды, содан кейін бір тайм Галлахер ойнады, плей-оффқа қарай Майну негізгі ойыншыға айналды. Гареттің бірбеткейлігі екі себеп бойынша таңдай қақтырады. Біріншіден, команда құрамының бір бөлігі өздеріне ыңғайсыз рөлмен келісуге мәжбүр.  Триппьер – оңқай, бірақ ол бәрібір сол қанатта шығады. Фоден турнирдің басым бөлігін қапталда өткізді, тіпті Еурода да ол өзіне орталық шеп ыңғайлы екенін айтқан-ды. Райс артқы жартылай қорғаныста ойнап үйренген, бірақ Саутгейт қалағандай, Пирло стиілдегі артқы жартылай қорғаушы болуды жөн көре бермейді. Екіншіден, физикалық дайындықта мәселе бар. Саутгейт көп ойыншының құрамаға бабында келмегенін айтады. Ол жарақат кесірінен «Ньюкасл» құрамында көп ойнай алмаған Триппьерді, маусым соңында «Бавария» сапында ойнамаған Кейнді мысалға келтіреді. Гареттің айтуынша, осы шаршаңқылық салдарынан Англия Еуроның басында прессинг жасауды ойлаған да жоқ. Финалға барар жолда Саутгейт жүгінген бір ғана амал — косметикалық өзгерістер. Олар 4-2-3-1 нұсқасымен бастады, Сака мен Фоден шабуылдың қос қапталына қойылды да, Джуд ондықтың орнында шықты. Ширек финалдан бастап модель аздап өзгерді. Сака оң жақта бесінші қорғаушы болып шегіне алады. Фоден нақты орталық алаңда және өзіне ыңғайлы тұсқа мейлінше жақын жерде ойнайды (оң жартылай қаптал). Джуд солға ауысады. 

Испания вышла в финал Евро-2024 и будет там фаворитом. За испанцев еще и статистика: с 2001 года клубы и сборная не проиграли ни одного финала ЛЧ, Лиги Европы, чемпионата мира и Европы, в котором участвовали. Лига Наций УЕФА – у этого турнира пока что было всего три финала. Испании участвовала в двух из них. В 2019-м проиграли Франции со счетом 1:2 – хотя тогда победный от Килиана Мбаппе вызвал серьезные споры. В 2023-м испанцы в финале обыграли хорватов в серии пенальти.

Испания Еуро-2024 финалына шықты және онда фаворит болады. Статистика да испандар жағында: 2001 жылдан бері бұл елдің клубтары мен құрамасы өздері қатысқан Чемпиондар лигасының, Еуропа лигасының, әлем чемпионатының, құрлық додасының бірде-бір финалында жеңілген жоқ. УЕФА Ұлттар лигасында әзірше үш-ақ финал болды. Испания соның екеуіне қатысты. 2019 жылы Франциядан 1:2 есебімен жеңілді — сол кезде Килиан Мбаппе соққан жеңіс голы біраз дау тудырған еді. 2023 жылы испандар хорваттардан ойын соңындағы пенальти сериясында басым түсті.